Tay người là bộ phận cơ động của cơ thể. Khi xoè bàn tay, nắm bàn tay, da ở lòng bàn tay (vốn có tính co giãn) sẽ nhăn thành những nếp gấp. Những đường chỉ trong lòng bàn tay và quanh các khớp ngón tay, các hoa vân đầu ngón tay có tác dụng làm tăng ma sát để cầm chắc các vật dụng.
Vân tay là do các gai da đội lớp biểu bì lên mà thành. Đó là nơi tập kết miệng các tuyến mồ hôi, tuyến bã nhờn… Nó được hình thành từ khi con người còn trong bào thai từ tuần thứ 13 đến tuần thứ 19 của thai kỳ. Khi đứa bé ra đời, lớn lên, vân tay được phóng đại nhưng vẫn giữ nguyên dạng cho đến khi về già. Nếu tay có bị bỏng, bị thương, bị bệnh thì khi lành, vân tay lại tái lập y hệt như cũ. Chỉ khi có tổn thương sâu huỷ hoại hoàn toàn, sẹo chằng chịt vân tay mới bị xóa mất.
Vân tay không ai giống ai. Theo các nhà bác học dấu vân tay được hình thành dưới tác động của hệ thống gen di truyền mà thai nhi được thừa hưởng và tác động của môi trường thông qua hệ thống mạch máu, hệ thống thần kinh nằm giữa hạ bì và biểu bì. Một vài trong số các tác động đó là sự cung cấp ôxy, sự hình thành các dây thần kinh, sự phân bố các tuyến mồ hôi, sự phát triển của các biểu mô…Điều thú vị là mặc dù có chung một hệ thống gen di truyền nhưng vân tay ở mười đầu ngón tay của mỗi cá nhân khác nhau. Năm 1868 nhà bác học Roberts chỉ ra rằng mỗi ngón tay có một môi trường phát triển vi mô khác nhau; ngoài ra ngón tay cái và ngón tay trỏ còn phải chịu thêm một vài tác động môi trường riêng. Vì vậy, vân tay trên mười đầu ngón tay của một cá nhân khác nhau.
Hai anh em (chị em) song sinh cùng trứng có dấu vân tay khá là giống nhau nhưng vẫn có thể phân biệt được rõ dấu vân tay của từng người. Đó là vì tuy có cùng hệ thống gen di truyền và chia sẻ chung môi trường phát triển trong bụng mẹ nhưng do họ có vị trí khác nhau trong dạ con nên môi trường vi mô của họ khác nhau và do đó có dấu vân tay khác nhau.
Năm 1882, theo sáng kiến của A. Bertion, lần đầu tiên cảnh sát Paris đã áp dụng lăn ngón tay trên các hồ sơ căn cước. Nước Anh cũng sớm sử dụng biện pháp này. Năm 1944 họ đã lưu trữ tới hơn 90 triệu dấu vân tay của tất cả binh lính và những người dân lo xa. Trong trường hợp bị chết đột ngột, mất thẻ căn cước hoặc mắc bệnh tâm thần lú lẫn, các dấu vân tay sẽ giúp cảnh sát truy tìm tung tích họ.
Di truyền học đã phát hiện thấy một số bệnh bẩm sinh được phản ánh trên hoa tay và các nếp gấp bàn tay. Tại một viện nghiên cứu ở Leningrad (Liên Xô cũ), các nhà khoa học đã khám nghiệm bàn tay những người chuẩn bị làm mẹ để chẩn đoán sớm bệnh di truyền cho đứa trẻ sắp chào đời.
VMIT/BT